Financiële effecten

Programmameldingen

In onderstaande tabel zijn de programmameldingen opgenomen waarvan we verwachten dat deze leiden tot een afwijking ten opzichte van de begroting. Deze regels worden niet in de begroting aangepast, met uitzondering van een aantal meldingen, waarvoor we wel de begroting willen aanpassen. Deze meldingen zijn toegelicht in het hoofdstuk ’Meldingen in de begroting te verwerken’. Voor het totaalbeeld nemen we ze hier ook op. Na de tabel volgt een toelichting op de regels van de programmameldingen. We geven daarbij ook aan op welk doel de melding betrekking heeft.

-bedragen = nadeel, +bedragen = voordeel
*Deze meldingen zijn toegelicht in het hoofdstuk ‘Meldingen in de begroting aan te passen - Programmameldingen’

Toelichting
Programma Bestuur en Organisatie
Doel: De Nijmegenaar ervaart passende, eenduidige, toegankelijke dienstverlening
Verhoging contributie VNG en GGU (€ 240.000 N)
Door de stijging van het aantal inwoners van de gemeente Nijmegen en de prijsindexatie neemt de deelnemersbijdrage VNG en GGU (Gezamenlijke Gemeente Uitvoering) fors toe.  De GGU is samenwerkingsverband van gemeentelijke dienstverlening nu en in de toekomst.  Voor de VNG, Platform 31 en vereniging van Gelderse gemeente een stijging van € 76.000 de GGU een bedrag van € 164.000.

Doel: Ons werk wordt slagvaardig en zorgvuldig uitgevoerd en we maken af waaraan we begonnen zijn.
Implementatie nieuw Financieel systeem (€ 520.000 N)
Met ingang van 1 januari 2025 is het nieuwe financiële systeem ERPx ingevoerd. Voor het jaar 2025 worden extra kosten gemaakt voor de implementatie. Deze kosten bestaan uit extra inhuur ter ondersteuning van de implementatie van ERPx, de betaling van de laatste termijn ERPX-implementatiekosten en kosten voor koppelingen met andere applicaties.

Programma Welzijn, Wijkontwikkeling en Zorg
Doel: Inwoners kunnen zelfstandig wonen in een schone en geschikte woning. Ze kunnen zich in en om het huis verplaatsen en daardoor deelnemen aan de samenleving en hun sociale omgeving. Dit doen ze met voldoende eigen kracht, zelfredzaamheid, samenredzaamheid in de vorm van sociale steun. Wanneer het nodig is, ondersteunen wij hen bij het verkrijgen of herwinnen hiervan.
Wmo huishoudelijke verzorging en Wmo hulpmiddelen (0,6 miljoen V)
Voor Wmo huishoudelijke verzorging verwachten we een voordeel van 0,6 miljoen euro en voor Wmo hulpmiddelen een voordeel van 0,1 miljoen euro. Voor 2025 hanteren we een bandbreedte van 0,5 miljoen euro. Momenteel wordt er extra uitvoeringscapaciteit ingezet om de achterstanden weg te werken van de Wmo aanvragen. Dit leidt waarschijnlijk tot meer uitgaven. Het is op dit moment nog te vroeg in het jaar om te zien welke financiële impact deze extra inzet gaat hebben in 2025 en verder.

Doel: Inwoners kunnen zelfstandig hun leven leiden en meedoen doordat ze beschikken over voldoende zelfregie, zelfredzaamheid, veerkracht en samenredzaamheid in de vorm van sociale steun. Wanneer het nodig is, ondersteunen wij hen bij het verkrijgen of herwinnen hiervan.
Wmo begeleiding en dagbesteding (2,5 miljoen N)
Op het onderdeel begeleiding verwachten we een nadeel van circa 1,9 miljoen euro. De Buurtteams Volwassenen zijn goed op weg, wat ervoor zorgde dat het aantal cliënten met geïndiceerde begeleiding in januari 2025 gedaald is met 58% ten opzichte van 2021. In de begroting 2025 wordt echter al rekening gehouden met een daling van 80% van het aantal geïndiceerde begeleiding. Dit is de belangrijkste oorzaak van het te verwachten tekort op begeleiding. Naast Buurtteams Volwassenen zijn er andere verwijzers die verwijzen naar begeleiding: Regieteams, Buurtteam Jeugd & Gezin en Ouderenadviseurs. Deze verwijzers hebben voor 2025 samen een verwacht aandeel van tussen 25% tot 35% in het totaal aan begeleiding qua cliënten en kosten. We blijven actief sturen op inzet van groei van de basishulp via de beide Buurtteams organisaties in plaats van de inzet van geïndiceerde hulp.
Ook ontwikkelingsgerichte dagbesteding valt onder dit doel. De pilot indicatievrije dagbesteding is verlengd tot 2026. De verleende subsidies voor 2025 zijn 0,2 miljoen euro hoger dan in 2024. De reden van de verhoging ligt zowel in de stijging van het tarief, als in de bevoorschotting van de subsidie van 2024 op basis van de lagere benuttingscijfers van de coronajaren. De subsidies voor 2025 zijn bijgesteld met actuele cijfers wat leidt tot een hogere besteding en er vinden in 2025 nabetalingen plaats over 2024.

Doel: Voorkomen van huisuitzettingen en opvang voor daklozen
Beschermd Wonen (5,6 miljoen V)

Al een aantal jaren hebben we te maken met een voordeel op beschermd wonen in verband met het uitstel van de invoering van de doordecentralisatie en daarmee het objectief verdeelmodel. Tijdens eerdere begrotingscycli (o.a. stadsbegroting 2024 maar ook eerdere jaren) zijn er uitnamen gedaan uit het beschikbare BW-budget. Vanwege de ophanden zijnde doordecentralisatie was dit in mindere mate voor 2025 en verder gedaan. Het uitstel zorgt dat we langer vasthouden aan het historische verdeelmodel waarin centrumgemeente Nijmegen een voordeelgemeente is. Officieel staat de decentralisatie Beschermd Wonen gepland voor 1 januari 2026 maar de VNG heeft aangegeven te verwachten dat dit niet meer haalbaar is. Volgens regionale afspraken delen we vanaf 1 januari 2025 de kosten en baten BW en MO met de regiogemeenten, de financiële gevolgen hiervan zijn meegenomen in deze prognose.

Programma Werk en Inkomen
Op het totale programma Werk en Inkomen verwachten we in 2025 een nadelig resultaat van 2,7 miljoen euro. Vanwege de open- einderegelingen en onzekere ontwikkelingen houden we een bandbreedte aan van 1,2 miljoen euro en 4,2 miljoen euro.

Doelen onder de ambitie: Nijmegenaren kunnen participeren
Wsw, arbeidsmatige dagbesteding en participatie (2,66 miljoen euro V)

Hieronder vallen regelingen die zijn gemandateerd aan de MGR/WerkBedrijf. We verwachten dat we op deze onderdelen in 2025 een voordelig resultaat behalen van 517.000 euro. Dit loopt naar verwachting op tot een voordelig resultaat van 1,6 miljoen euro in 2029. De toename van het voordelige resultaat door de jaren heen, heeft voornamelijk te maken met de verwachte daling van het aantal SW medewerkers door natuurlijk verloop (sterfhuisconstructie). Onder Participatie vallen verschillende -aan de MGR/WerkBedrijf gemandateerde- regelingen, zoals de regeling (arbeids)participatie, ’oude WIW- en ID banen, maatwerkbanen en tijdelijke Rijksbudgetten (aanpak jeugdwerkgelegenheid, Dichterbij dan je denkt en versterking arbeidsmarktregio). De hoogte van het participatiebudget wordt vanaf 2025 bepaald op basis van de rekentool Berenschot. Bron hiervoor is het cluster participatie in het gemeentefonds, dat periodiek wordt geactualiseerd met de mei- en septembercirculaire. Het resultaat van het rekenmodel vormt de gemeentelijke bijdrage aan de MGR voor het werkbudget. De prognose is gebaseerd op de meerjarenbegroting 2025-2028 van de MGR. Voor 2025 verwachten we op basis van de huidige beschikbare informatie een voordeel van 2,1 miljoen euro.

Overige participatie (€ 219.000 V)

Het voordeel dat we op dit onderdeel verwachten heeft betrekking op de regionale projectmiddelen voor 'versterking van de arbeidsmarktregio' en de 'aanpak jeugdwerkgelegenheid. Dit wordt met tijdelijke rijksmiddelen -voor centrumgemeente- regionaal ingezet.

Participatieregelingen vanaf 18 jaar (€ 168.000 N)
We verwachten dat de stijging van het beroep op de participatieregelingen zich in 2025 voortzet.

Doelen onder de ambitie: Nijmegenaren beschikken over financiële zekerheid
Buig (3,8 miljoen euro N)

De aantallen bijstandsuitkeringen lopen sinds begin 2024 weer op. Ook in de eerste maanden van 2025 zien we een stijging van het aantal klanten. Nijmegen is -sinds jaren- een zogenaamde nadeelgemeente op BUIG. Dat wil zeggen dat het objectief bepaalde budget ontoereikend is om de uitgaven aan bijstandsuitkeringen te dekken. Ook in 2025 verwachten we een nadelig resultaat op BUIG en voorzien we dat het tekort ook na 2025 zal blijven bestaan. Door verschillende factoren blijft een prognose voor BUIG lastig te voorspellen, zoals de ontwikkeling van de landelijke en lokale uitkeringsgerechtigden, het objectieve budgetaandeel in het macrobudget, inzet van de loonkostensubsidie, ontvangsten van vorderingen en het jaarlijks te bepalen voorzieningspercentage debiteuren.
Vanaf 2024 komt de gemeente in aanmerking voor een beroep op de vangnetuitkering BUIG. Wat dit financieel inhoudt, is nog onduidelijk omdat de voorwaarden voor een beroep op de vangnetregeling gaan wijzigen. Deze wijziging zal in ieder geval voor ‘structurele’ nadeelgemeenten gunstig(er) gaan uitpakken.

Studietoeslag (€ 702.000 N)
Sinds de stelselwijziging medio 2022 levert de studietoeslag jaarlijks een toenemend tekort op. Bij de stadsbegroting 2025 zijn voordelen op andere onderdelen van het programma ingezet voor dit knelpunt. Desondanks verwachten we ook de komende jaren een financieel knelpunt op deze openeinderegeling. We zien het aantal aanvragen door studenten jaarlijks toenemen. Gebaseerd op het jaar 2024 verwachten we ook komende jaren een tekort van 0,7 miljoen euro op deze wettelijke regeling. Dit financiële knelpunt voor (veel) gemeenten is landelijk onderwerp van gesprek. Voornemen is om de 'studietoeslag' onder te brengen bij het DUO.

Bijzondere bijstand (1 miljoen euro N)
Naast de toename van het aantal bijstandsuitkeringen zien we ook vanaf 2024 dat er meer beroep wordt gedaan op de inkomensregelingen. Over de gehele bijzondere bijstand zijn de uitgaven in 2024 toegenomen ten opzichte van 2023. In 2025 gaan we ervan uit dat deze situatie niet wijzigt. Daarnaast is de begroting ten opzichte van 2024 minder geïndexeerd ten opzichte van een aantal tarieven voor inkomensregelingen. Bij de meicirculaire ontvangen we waarschijnlijk nog rijksmiddelen voor alleenverdienersproblematiek. Hiermee is nog geen rekening gehouden in de prognose.

Programma Bereikbaarheid
Doel: Een bereikbare stad via alle modaliteiten
Beheer en Onderhoud fiets parkeren (€ 580.000 N)

In de stadsbegroting 2025 is een indexering voor de lasten indexering vastgesteld ad 0,5%. De lasten zullen in de realisatie gemiddeld 5% hoger zijn. In totaal verwachten we voor beheerskosten (bewaking) en onderhoud van fietsenrekken een nadeel van € 550.000.   Daarnaast zijn de huurpenningen gestegen met € 30.000 voor de parkeergarages Marienburg, Molenpoortdak en VvE bijdrage plein 1944.

Doel: Kwaliteit van de infrastructuur, weginrichting, straatmeubilair en civiele kunstwerken is op orde
Onderhoud verharding (1,75 miljoen euro N)
Liander versterkt het netwerk voor de energietransitie en problemen met netcongestie. Hierdoor wordt er de komende tien jaar twee keer zoveel gegraven in de openbare ruimte. Gevolg hiervan is dat ongeveer eenderde van de trottoirs in de stad wordt opengebroken. Daarnaast dienen oude gietijzeren gasleidingen in verschillende wijken (50.000 meter) vervangen te worden. Volgens de VNG-regeling vergoedt Liander alleen het herstel van de sleuf die wordt opengebroken voor hun werkzaamheden. Om de stoepen weer een vlak en veilig geheel te maken, moet de gemeente vaak het resterende deel ook opnieuw bestraten. Dit kost jaarlijks 3,5 miljoen euro, terwijl het beschikbaar onderhoudsbudget 2,5 miljoen euro betreft. Voor andere reparaties zoals de Meld & Herstel meldingen en schade door opdruk van boomwortels is het tekort € 750.000.

Doelen: Zo min mogelijk vuil en rommel op straat en bestrijding van gladheid om Nijmegen veilig bereikbaar te
houden (programma Bereikbaarheid)/ Verbeterde afvalpreventie en verdergaande afvalscheiding bij huishoudens (programma Openbare ruimte)
Tekort DVO DAR (2,5 miljoen euro N)
De afgelopen jaren heeft de gemeentelijke begroting een hogere indexering gekend die voor de benodigde ruimte in de Programma’s Bereikbaarheid en Openbare ruimte zorgde, om invulling te kunnen geven aan het brede takenpakket van Dar NV op Afval, Reiniging en IBOR-taken, dat vanuit wet- en regelgeving en beleidskeuzes is opgebouwd. Hierdoor zijn voor verschillende aanvullende taken, die bij Dar neer zijn gelegd, geen beslag op de beperkte vrije ruimte binnen de algemene middelen nodig geweest. Met de structureel toegenomen marktprijzen en loonkosten, de areaalherijking in Nijmegen Noord én de ontwikkelingen op de (Europese) afzetmarkt voor ingezamelde fracties, is er vanaf 2025 onvoldoende ruimte in de programma’s openbare ruimte en bereikbaarheid om de wettelijke en beleidsmatig vastgelegde taken uit de DVO met Dar NV binnen het budget uit te voeren. Dit resulteert voor 2025 in een tekort van 2,5 miljoen euro, gelijk verdeeld over de programma's Openbare Ruimte en Bereikbaarheid.

Programma Wonen en Stedelijke ontwikkeling
Doel: We behouden en versterken de ruimtelijke kwaliteit van onze stad, door zorg te dragen voor een evenwichtige toedeling van functies aan locaties
Invoering Omgevingswet (€ 580.000 N)
Het opstellen van een omgevingsplan voor het hele grondgebied van de gemeente is een omvangrijke en zeer complexe opgave. Deze opgave grijpt fors in op onze huidige werkprocessen.  Waar het doorlopen van een planologische procedure onder de Wet ruimtelijke ordening een routine was, moeten we nu alle wegen opnieuw verkennen. De noodzakelijke inzet van inhuur-personeel hiervoor leidt tot een tekort van € 370.000.
Tevens vraagt de herziening van de legesverordening na het ingaan van de Omgevingswet een behoorlijke tijdsinvestering. Deze is nodig voor de opbouw van de kostendekkende legesverordening 2026. Op dit onderdeel verwachten we een nadeel van € 210.000.

Achterstand overdracht Briks-taken vanuit de ODRN (€ 400.000 N)
Per 1 januari 2025 zijn de BRIKS-teams in de gemeente Nijmegen gestart. Daarbij is direct begonnen met een achterstand door de overdracht van 500 extra zaken vanuit de ODRN. Deze extra zaken komen boven op de opgave om de processen door te ontwikkelen en het versterken van de kennis bij het personeel om zo de dienstverlening op het gewenste niveau te brengen te brengen. Daarom worden nu meer kosten gemaakt voor de extra inzet van personeel.

Doel: We realiseren onze woningbouwopgave uit de omgevingsvisie en het woonbeleid
Verkoopopbrengsten vastgoedobject (€ 273.000 V)

In het eerste kwartaal van 2025 zijn twee objecten verkocht, waaronder een van programma Wonen en stedelijke ontwikkeling. Met deze verkopen is de gemeentelijke verkoopopgave van 12 miljoen euro in de periode 2018-2024 behaald. De verkoop van het pand levert een voordeel op.

Programma Openbare ruimte
Doel: Verbeterde water- en groenstructuur en meer biodiversiteit
Onderhoud Groen (€ 685.000 N)
De bestekken voor regulier onderhoud van plantsoenen vallen structureel hoger uit door verdere vergroening van de stad Nijmegen. Zowel bij inbreidings- als bij uitbreidingslocaties is sprake van een verdere vergroening, waardoor de kosten toenemen. De stijging van de kostprijzen voor onderhoudswerkzaamheden verklaart eveneens de toename van het tekort. Tenslotte is er een nieuw bestek voor het Stadsdeel Noord afgesloten dat duurder uitvalt dan het voorgaande jaar.  Het oorspronkelijke tekort komt daarmee uit op 1,28 miljoen euro. We sturen hierop bij door herprioritering binnen budgettenen deze in te zetten om het tekort te dempen. Daarmee kunnen we het tekort voor dit jaar terugbrengen naar € 685.000.

Doel: Vermindering van schadelijke effecten door bedrijven en industrie
Milieuleges (€ 275.000 N)

In verband met de komst van de omgevingswet worden er vanaf 2024 leges geheven voor milieu-aanvragen. Als we kijken naar de realisatie in 2024 en de eerste drie maanden van 2025 verwachten we in 2025 een tekort van € 275.000. Mogelijk hebben bedrijven geanticipeerd op het feit dat er vanaf 2024 leges moeten worden betaald.

Programma Cultuur en Cultureel Erfgoed
Doel: We maken het verleden zichtbaar
Archeologisch depot (€ 131.000 N)
Met de bouw van het nieuwe archeologische depot is het gebouw Nieuwe Dukenburgseweg 21 aangepast aan de moderne vereisten voor in bewaarneming van archeologische vondsten en collecties.
Het betreft een gezamenlijk project met de provincie Gelderland wier collectie ook hier in bewaarneming wordt genomen. De bijbehorende facilitaire en vastgoedexploitatie wordt momenteel opgesteld.
Deze melding betreft een eerste inschatting van de kosten- en opbrengsten. Voor 2025 zijn we in een overgangsjaar en gaan we uit van een ingebruikname per 1 juni.  De extra kosten bedragen ca € 130.000 en bestaan grofweg uit:

• kosten voor specifieke afspraken over de dienstverlening met de provincie € 46.000
• € 50.000 voor facilitaire zaken zoals bijvoorbeeld schoonmaak en warme drankenvoorziening
• € 25.000 voor nieuwe contractkosten rondom veiligheid en beheersing van het archeologisch depot

en energielasten.
Tegenover deze kosten staat ook een bijdrage van de provincie. De DVO met de provincie moet nog definitief vastgesteld worden waarbij in redelijkheid een evenwichtige bijdrage wordt overeengekomen voor de DVO in bewaarneming.

Doel: We zorgen voor bescherming en instandhouding van ons erfgoed
Verkoopopbrengst Vastgoedobject (cultuurhistorie) (€ 597.000 V)

In het eerste kwartaal van 2025 zijn er twee objecten verkocht, waaronder een onder het programma Cultuur en Cultureel erfgoed. Hiermee is de gemeentelijke verkoopopgave van 12 miljoen euro in de periode 2018-2024 behaald. De verkoop van het pand levert een voordeel op.

Doel: We vergroten de aantrekkingskracht van Nijmegen
Tekort aan huurinkomsten (€ 109.000 N)
Door leegstand, bruikleen en een tekort op (indexering) huurinkomsten is er sprake van een financieel nadeel.

Geen huuropbrengsten Valkhof (321.000 N)
Vanwege de latere start van de verbouw lopen de werkzaamheden van de aannemer in het Museum Valkhof uit tot eind 2025. Als gevolg hiervan gaat de huur in per 1 januari 2026. Hierdoor zijn er in 2025 geen huuropbrengsten.